De Energiewet 2026: meer regels en meer papier. Worden klanten hier écht beter van?

Vanaf 2026 vervangt één nieuwe Energiewet de Elektriciteitswet en de Gaswet. Een modern, integraal kader dat beter zou passen bij de energietransitie en een toekomstbestendige markt. De bedoeling is goed en nodig: meer duidelijkheid, betere bescherming, meer transparantie. Maar wie kijkt naar de uitwerking, ziet vooral iets anders gebeuren: de Energiewet maakt energiecontracten niet eenvoudiger, maar juist bureaucratischer. Meer vinkjes, meer formulieren, meer documenten. En uiteindelijk vooral meer ruis voor de consument. Bij Energiek vinden we dat zorgelijk, want veel van de problemen in de energiemarkt worden hiermee niet opgelost.

Nieuwe klantcategorieën: een wirwar waar niemand op zit te wachten

Een voorbeeld van een onnodige administratieve last: bij elke aanmelding moet de consument vanaf 1 januari 2026 aangeven onder welke eindafnemer-categorie hij valt:

• Huishoudelijke eindafnemer
• Micro-onderneming
• Mini-onderneming

Je zou denken dat deze classificatie voortvloeit uit de aansluiting. Maar nee: daarnaast blijft het onderscheid bestaan tussen een kleine aansluiting (≤3×80A) en een grote aansluiting. Zo kan je perfect een huishoudelijke eindafnemer hebben met een grote aansluiting en een micro-onderneming met een kleine aansluiting. En het ergste is dat we in de wet nergens zien dat er een verplichting is voor de energieleverancier om deze gegevens te controleren.

Hoe zouden ze dat trouwens moeten doen? Om het verschil tussen een micro-onderneming en een mini-onderneming te weten, moet je gaan vragen hoeveel mensen er werken en wat de omzet is. En voor wat? Om te bepalen welke rechten en plichten gelden, terwijl de verschillen in de praktijk minimaal zijn. De waarde voor de klant: nul. De last voor de klant en voor de leverancier: hoog.

Kortom: bureaucratie om de bureaucratie.

Verplichte product-samenvatting: langer, complexer, niet duidelijker

De wet introduceert een verplichte productsamenvatting die elke leverancier aan het begin van een contract moet verstrekken. Het idee was eenvoud.

De uitkomst: nóg langere documenten, nóg meer verplichte bulletpoints, nóg meer kleine lettertjes. Een contract dat ooit 7 pagina’s was, wordt straks tot 10 pagina’s omdat er overal nog een verplicht stukje uitleg bij moet, plus extra bijlagen.

En dat terwijl de oorzaak van onduidelijke contracten helemaal niet ligt bij het gebrek aan documenten, maar bij marketingconstructies, actiekortingen, tijdelijke verlagingen en ondoorzichtige marges. Dit middel pakt het probleem niet aan: het verplaatst het.

Herkomst van stroom verplicht uitleggen, ook als dat totaal zinloos is

Bij Energiek leveren we altijd 100% échte groene stroom uit Nederland. Geen grijze stroom of buitenlandse certificaten. Toch moeten we straks aan klanten uitleggen wat de herkomst is bij hun contract. We hebben hiervoor al het stroometiket.

Deze verplichting is ontworpen voor leveranciers die bijvoorbeeld mixen aanbieden, wat logisch is. Maar bij leveranciers die alles al helder en simpel houden, creëert het alleen maar extra tekst die geen enkele klant helpt. Het zou beter zijn om energieleveranciers te verduurzamen met verplichtingen rond groene stroom. Of tijdens het aanmelden, wanneer een product niet volledig groen is, dit verplicht te laten aangeven.

Verplichte einddatum communiceren, ook bij variabele en dynamische contracten

Een variabel of dynamisch contract hééft geen einddatum. Toch moeten we straks verplicht een “einddatum” benoemen. Dat is dan bij Energiek voor onbepaalde tijd. Met de vermelding dat opzeggen volledig kosteloos is: direct na het aanmelden en ook daarna, voor altijd.

Dat vinden wij nu een een klantvriendelijk beleid: maak alle niet-vaste contracten kosteloos opzegbaar. Dan hoeft niemand zich druk te maken over einddatums die eigenlijk niet zouden mogen bestaan.

Daarnaast moeten we straks ook nog eens een reeks documenten meesturen: Aansluit- en Transportovereenkomst, Kwaliteitscriteria, Algemene Voorwaarden, Productvoorwaarden, Herroepingsformulier, Samenvatting en het Contract zelf. Wie zit er te wachten op een mail met zeven bijlagen? Laat we gewoon de belangrijke documenten meesturen, en verwijzen naar de andere documenten.

En wist je dat we vanaf 2026 niet meer over een "netbeheerder" mogen spreken, maar over een "distributiesysteembeheerder"? Sommige wijzigingen lijken vooral bedoeld om het systeem complexer te maken, niet begrijpelijker.

Nieuwe modelcontracten: gemiste kans en juridisch gat

De Energiewet introduceert twee modelcontracten:

1: Bepaalde tijd met vaste tarieven (en met opzegvergoeding)
2: Onbepaalde tijd met variabele tarieven (aanpassingen per 1 jan/1 apr/1 jul/1 okt, met ruimte voor terugleverkosten)

Op zich helder, maar het echte probleem zit bij het oude modelcontract uit 2016: dat bevat geen wijzigingsbeding. Leveranciers mogen het dus niet automatisch aanpassen aan de nieuwe regels. Ze moeten terug naar aanbod en aanvaarding.

Ondertussen wordt het ACM-besluit uit 2016 ingetrokken, waardoor de juridische basis onder het oude modelcontract verdwijnt. Maar het contract zelf blijft bestaan, zonder route naar het nieuwe.

De ACM, die destijds het wijzigingsbeding niet opnam, blijft daar nu stil over. En duidelijkheid is juist nodig, want anders ontstaat precies wat de wet wilde voorkomen: onzekerheid voor consumenten.

Conclusie: goede bedoelingen, maar de verkeerde oplossingen

De Energiewet 2026 wil consumenten beschermen en transparantie vergroten. Maar de gekozen route van meer documenten, meer categorieën, meer verplichtingen maakt energiecontracten alleen maar complexer.

De echte problemen blijven bestaan: actieprijzen, tijdelijke kortingen met valkuilen en kleine lettertjes, ingewikkelde voorwaarden, onduidelijke marges en oneerlijke berekening tijdens aanmelden, en veel te veel marketingtrucs.

Wat kan dan wel werken?

• Eenvoudige contracten.
• Eerlijke tarieven.
• Geen verborgen kosten.
• Geen overbodige kleine lettertjes.

Dat is precies hoe we het bij Energiek doen. Maak de energiemarkt terug eerlijker door te kiezen voor eenvoud.

We hopen dat de komende jaren wetgeving meer ruimte maakt voor eenvoud en eerlijkheid. Tot die tijd blijven wij doen wat wij altijd doen: energie begrijpelijk en betaalbaar houden voor iedereen.