De Energiewet 2026: meer regels en meer papier. Worden klanten hier écht beter van?
Vanaf 2026 vervangt één nieuwe Energiewet de Elektriciteitswet en de Gaswet. Een modern, integraal kader dat beter zou passen bij de energietransitie en een toekomstbestendige markt. De bedoeling is goed en nodig: meer duidelijkheid, betere bescherming, meer transparantie. Maar wie kijkt naar de uitwerking, ziet vooral iets anders gebeuren: de Energiewet maakt energiecontracten niet eenvoudiger, maar juist bureaucratischer. Meer vinkjes, meer formulieren, meer documenten. En uiteindelijk vooral méér ruis voor de consument. Bij Energiek vinden we dat zorgelijk, want veel van de problemen in de energiemarkt worden hiermee niet opgelost.
Nieuwe klantcategorieën: een wirwar waar niemand op zit te wachten
Een voorbeeld van een onnodige administratieve last: bij elke aanmelding moet de consument vanaf 1 januari 2026 aangeven onder welke eindafnemer-categorie hij valt:
- Huishoudelijke eindafnemer
- Micro-onderneming
- Mini-onderneming
Je zou denken dat deze classificatie voortvloeit uit de aansluiting. Maar nee: daarnaast blijft het onderscheid bestaan tussen een kleine aansluiting (≤3×80A) en een grote aansluiting. Zo kan je perfect een huishoudelijke eindafnemer hebben met een grote aansluiting en een micro-onderneming met een kleine aansluiting. En het ergste: we zien in de wet nergens een verplichting voor de energieleverancier om deze gegevens te controleren.
Hoe zouden ze dat trouwens moeten doen? Om het verschil tussen een micro-onderneming en een mini-onderneming te weten, moet je gaan vragen hoeveel mensen er werken en wat de omzet is. En voor wat? Om te bepalen welke rechten en plichten gelden, terwijl de verschillen in de praktijk minimaal zijn. De waarde voor de klant: nul. De last voor de klant én voor de leverancier: hoog.
Kortom: bureaucratie om de bureaucratie.
Verplichte product-samenvatting: langer, complexer, niet duidelijker
De wet introduceert een verplichte productsamenvatting die elke leverancier aan het begin van een contract moet verstrekken. Het idee was eenvoud.
De uitkomst: nóg langere documenten, nóg meer verplichte bulletpoints, nóg meer kleine lettertjes. Een contract dat ooit 7 pagina’s was, wordt straks tot 10 pagina’s omdat er overal nog een verplicht stukje uitleg bij moet, plus extra bijlagen.
En dat terwijl de oorzaak van onduidelijke contracten helemaal niet ligt bij het gebrek aan documenten, maar bij marketingconstructies, actiekortingen, tijdelijke verlagingen en ondoorzichtige marges. Dit middel pakt het probleem niet aan: het verplaatst het.
Herkomst van stroom verplicht uitleggen, ook als dat totaal zinloos is
Bij Energiek leveren we altijd 100% échte groene stroom uit Nederland. Geen grijze stroom, geen buitenlandse certificaten, geen mixproducten. Toch moeten we straks aan klanten uitleggen wat de herkomst is, bij hun contract. We hebben vandaag al het stroometiket hiervoor.
Deze verplichting is ontworpen voor leveranciers die wél mixen aanbieden, wat logisch is. Maar bij leveranciers die alles al helder en simpel houden, creëert het alleen maar extra tekst die geen enkele klant helpt. Het zou beter zijn om energieleveranciers te verduurzamen met verplichtingen rond groene stroom. Of tijdens het aanmelden, wanneer een product niet volledig groen is, dit verplicht te laten aangeven.
Verplichte einddatum communiceren, ook bij variabele en dynamische contracten
Een variabel of dynamisch contract hééft geen einddatum. Toch moeten we straks verplicht een “einddatum” benoemen. Dat is dan bij ons voor onbepaalde tijd. Met de vermelding dat opzeggen volledig kosteloos is: direct na het aanmelden en ook daarna, voor altijd.
Dat vinden wij nu een een echt klantvriendelijk beleid: maak alle niet-vaste contracten wettelijk kosteloos opzegbaar. Dan hoeft niemand zich druk te maken over einddata die eigenlijk niet zouden mogen bestaan.
Daarnaast moeten we straks ook nog eens een reeks documenten meesturen: Aansluit- en Transportovereenkomst, Kwaliteitscriteria, Algemene Voorwaarden, Productvoorwaarden, Herroepingsformulier, Samenvatting én het Contract zelf. Wie zit er te wachten op een mail met zeven bijlagen? Laat ons gewoon de belangrijke documenten meesturen. En verwijzen naar de andere documenten in plaats van ze steeds opnieuw mee te sturen.
Het is niet dat je daar als consument echt iets mee bent met al die bijlagen. Heb je ooit al een ATO gelezen? Daar ben je niets mee. Je kan er ook niets aan veranderen. En ook niet zeggen dat je het niet wilt (want dan krijg je gewoon geen energie). Waarom dan zo een nutteloos document naar een klant sturen en dan nog verwachten dat het wordt gelezen én begrepen. Opnieuw onnodige bureaucratie.
En wist je dat we vanaf 2026 niet meer over een "netbeheerder" mogen spreken, maar over een "distributiesysteembeheerder"? Sommige wijzigingen lijken vooral bedoeld om het systeem complexer te maken, niet begrijpelijker.
De nieuwe modelcontracten: een gemiste kans én een juridische omissie
De Energiewet introduceert twee nieuwe modelcontracten:
- Modelcontract voor bepaalde tijd met vaste tarieven
- Modelcontract voor onbepaalde tijd met variabele tarieven
Bij het Modelcontract voor bepaalde tijd met vaste tarieven is een opzegvergoeding toegestaan. Het gedraagt zich als een regulier vast contract.
Bij het Modelcontract voor onbepaalde tijd met variabele tarieven gebeuren de tariefaanpassingen op vaste momenten: 1 januari, 1 april, 1 juli en/of 1 oktober. Leveranciers mogen terugleverkosten opnemen, bovenop teruglevertarieven.
Tot zover logisch. Maar dan komt het echte probleem: het oude modelcontract (2016) kan juridisch níét automatisch overgaan naar het nieuwe. Het modelcontract van 2016 bevat namelijk géén wijzigingsbeding. Dat betekent:
- Er is geen clausule die leveranciers het recht geeft om het contract te wijzigen bij nieuwe wetgeving.
- Je kunt klanten dus niet “automatisch” omzetten. Leveranciers moeten terugvallen op aanbod en aanvaarding.
En dat terwijl het ACM-besluit van 2016, dat het modelcontract mogelijk maakte, wordt ingetrokken. Er is dus geen juridische grondslag onder het oude modelcontract. Maar het contract zelf blijft bestaan… zonder duidelijke route naar het nieuwe. Waar blijft een duidelijk statement van de ACM hierover? Het is de ACM zelf die destijds géén wijzigingsbeding heeft opgenomen. En nu de wet verandert, houdt de toezichthouder zich opvallend stil.
De sector heeft duidelijke richtlijnen nodig. Zonder die duidelijkheid ontstaat precies datgene waar de wet tegen wilde beschermen: onzekerheid voor consumenten.
Conclusie: goede bedoelingen, maar de verkeerde oplossingen
De Energiewet 2026 wil consumenten beschermen en transparantie vergroten. Maar de gekozen route van meer documenten, meer categorieën, meer verplichtingen maakt energiecontracten alleen maar complexer.
De echte problemen blijven bestaan: actieprijzen, tijdelijke kortingen met valkuilen en kleine lettertjes, ingewikkelde voorwaarden, onduidelijke marges en oneerlijke berekening tijdens aanmelden, en veel te veel marketingtrucs.
Wat kan dan wel werken?
- Eenvoudige contracten.
- Eerlijke tarieven.
- Geen verborgen kosten.
- Geen overbodige kleine lettertjes.
Dat is precies hoe we het bij Energiek doen. Enkel zo krijg je transparantie zonder ruis. Maak de energiemarkt terug eerlijker door te kiezen voor eenvoud.
We hopen dat de komende jaren wetgeving meer ruimte maakt voor eenvoud en eerlijkheid. Tot die tijd blijven wij doen wat wij altijd doen: energie begrijpelijk en betaalbaar houden voor iedereen.
